Aan het project Mechelse Poort ging heel wat studiewerk vooraf. In 2003 startte de Tijdelijke Vereniging Veilig Verkeer (TV3V) met de opmaak van het voorontwerp. In 2006 werd het project overgedragen naar een provinciaal studiebureau dat de coördinatie vanaf dan opnam. Zij werkten het voorontwerp verder uit. Dat voorontwerp werd in 2012 goedgekeurd. Daarna kon het definitieve ontwerp uitgewerkt worden. Dat werd in het najaar van 2015 vastgesteld en goedgekeurd door de Gemeentelijke Begeleidingscommissie (GBC). Van 2016 tot 2020 werd er verder gewerkt aan de onteigenings- en overdrachtsplannen, de opmaak van een omgevingsvergunning, de opmaak van alle detailplannen, het bestek en de meetstaat.

Oorspronkelijk zouden de werken in het voorjaar van 2023 starten, maar de Raad voor Vergunningsbetwistingen heeft in 2022 de eerder toegekende omgevingsvergunning ingetrokken. In het najaar van 2023 heeft Wegen en Verkeer een aangepaste omgevingsvergunning aangevraagd. Deze nieuwe omgevingsvergunningsaanvraag hield rekening met een aantal ontwerpaanpassingen conform het nieuwe fietsvademecum. De fietstunnels en fietsbrug krijgen een breedte van 6m (voorheen 5m), dubbelrichtingsfietspaden worden 4m breed (voorheen 3m) en enkelrichtingsfietspaden worden 2m breed (voorheen 1,75m). De overige elementen uit het ontwerpplan blijven behouden.

Een dubbelrichtingsfietspad langs de westzijde van de Scheldebrug kan in deze uitvoering niet omdat de huidige randvoorwaarden geen veilig dubbelrichtingsfietspad toelaten. De fietspaden op de Scheldebrug, alsook de toeleidende fietspaden voor en na de brug blijven enkelrichting zoals dit nu het geval is. 

In maart 2024 werd de vergunning verleend. Dat betekent dat we verder kunnen met dit project dat broodnodig is voor de veiligheid van de fietsers op dit drukke kruispunt. 

De lengte van de tunnels aan de Mechelse Poort varieert van 35 tot 40 meter. Daarom houden we bij het ontwerpen van tunnels ook rekening met dat gevoel van sociale onveiligheid. Hetzelfde geldt voor het vermijden van een gevoel van benauwdheid. Zo moet een fietstunnel een minimale vrije doorrijhoogte hebben van 2,5m. De breedte moet minimaal 1,5 keer zo groot zijn als de hoogte. Aan de Mechelse Poort zullen de fietstunnels 2,71m hoog en zo'n 6m breed zijn. Zo voldoen we dus ruimschoots aan die richtlijn.

Op de weg in en en naar de tunnels voorzien we verlichting. Dat bevordert niet alleen de zichtbaarheid maar ook de veiligheid. We voerden een verlichtingsstudie om te bepalen we welke verlichting het meest geschikt is.

Rijdt u de tunnel uit ter hoogte van de Martelarenlaan, dan komt u in de open onbebouwde ruimte langs de Schelde terecht. Hier leggen we de fietspaden hoger aan dan de omliggende groenzones. Ook dat bevordert de sociale veiligheid.

Er is op de brug te weinig ruimte om een dubbelrichtingsfietspad aan te leggen. Volgens de huidige regelgeving heeft zo’n fietspad een breedte van 2,5m of meer. Bovendien is er door de hellingsgraad van de brug een groot snelheidsverschil tussen snel afdalende fietsers en fietsers die aan een trager tempo de brug opfietsen. Ook daarvoor moeten we de nodige ruimte kunnen voorzien en die ruimte is er helaas niet.

Na herinrichting van de brug verdwijnt de huidige parkeerstrook omdat er te weinig ruimte overblijft voor parkeren. Toch is de aanleg van een dubbelrichtingsfietspad binnen die vrijgekomen ruimte geen optie. Dit omdat de goot tussen het fietspad en de rijstroken weinig of niet kan opschuiven door de onderliggende betonbalken verbonden aan het brugdek. Bovendien is die parkeerstrook niet overal aanwezig, zoals bvb in de zone tussen brug en Mechelsepoort.

Verder zou er bij een verbreding van het fietspad te weinig dwarshelling overblijven om het regenwater af te voeren. Bij een hevige regenbui zou het water op het fietspad dus niet snel genoeg kunnen aflopen waardoor het fietspad onder water komt te staan. 

Omwille van de combinatie van bovenstaande redenen behouden we enkelrichtingsfietspaden in beide richtingen.

Er is inderdaad geen scheiding of barrière tussen voetgangers en fietsers in de tunnels. Toch zijn de tunnels breed genoeg om het verkeer veilig te laten verlopen. Bovendien is het scheiden van fietsers en voetgangers moeilijk te organiseren door de kruispunten waarop de fiets- en voetpaden samenkomen. Ter hoogte van de Noordlaan komen op de kruising van de verschillende paden bijvoorbeeld 5 takken samen

Het kruispunt Mechelse Poort staat op de lijst met gevaarlijke punten die de Vlaamse overheid wil aanpakken. De vele (schoolgaande) fietsers die hier dagelijks op spitsmomenten voorbij komen moeten er wegen met niet minder dan 5 rijstroken dwarsen. Bovendien is het kruispunt erg filegevoelig.

Door de fietsers en voetgangers van het kruispunt weg te halen en hen door tunnels te sturen, bieden we een antwoord op beide problemen. Want zo combineren we meer verkeersveiligheid met een vlotte verkeersdoorstroming. We scheiden de zwakke weggebruiker dus van het gemotoriseerd verkeer. Bovendien hoeven fietsers en voetgangers niet meer te wachten bij verkeerslichten om het kruispunt over te steken. 

Aan de tunnels creëren we een nieuwe en groene ontmoetingsplek. Rond het fietsplein in de hoek van de Noordlaan met de Leopoldlaan leggen we, in de groene ruimte, trappen met betonnen zitelementen aan.

We werken in zes verschillende fasen om het kruispunt bereikbaar te houden voor gemotoriseerd verkeer. Dat betekent wel dat elke fase tijd vraagt.

Fase 1 duurde ongeveer 7 maanden, en fase 2 zal zo’n 8,5 maanden in beslag nemen. Dit komt omdat de werken ingrijpend zijn: we vernieuwen de riolering, bouwen fietstunnels en leggen de rijweg opnieuw aan.

Bovendien werken we onder de grond, en in een stad als Dendermonde betekent dat ook archeologisch onderzoek. Omdat we vooraf niet weten welke historische vondsten we tegenkomen, plannen we de fasen ruim genoeg in. Zo kunnen we onverwachte ontdekkingen correct aanpakken zonder grote vertragingen te veroorzaken. Bovendien is de ondergrond op sommige plekken ook verontreinigd. De werken nu bieden de kans om die verontreiniging weg te halen. 

Tijdens fase 2 werken we aan de oostkant van de Scheldebrug en de westkant van de Leopoldlaan. Dit gebeurt in twee stappen.

Tussen 12 maart en april 2025 blijft de Oude Vest toegankelijk voor verkeer op de Leopoldlaan vanuit het kruispunt Mechelse Poort, maar verkeer uit het centrum kan er niet inrijden. Dit is nodig om de verkeersdoorstroming veilig en vlot te houden. Als beide rijrichtingen elkaar zouden kruisen, zou dat voor extra opstoppingen zorgen. Daarnaast is er rond de aansluiting met de Oude Vest ook een werfzone, waar op dat moment archeologisch onderzoek plaatsvindt. Hierdoor is er geen ruimte om verkeer uit het centrum veilig door te laten.

Vanaf april 2025 breidt de werfzone verder uit en wordt de Oude Vest volledig afgesloten. Er komen dan extra omleidingen.