Tunneldoseren is een maatregel waarbij we het aantal voertuigen beperken dat een tunnel inrijdt. Dat doen we uit veiligheidsoverwegingen. We passen deze maatregel toe in de Beverentunnel op de R2, de Grote Ring rond Antwerpen.
Waarom en hoe? Verkeer doseren voor meer veiligheid
Tunneldosering houdt in dat bij filevorming de toegang tot de tunnel tijdelijk wordt beperkt om de staart van de file er zo veel mogelijk uit te halen. Dat kan bijvoorbeeld door voor de tunnel een rijstrook af te kruisen die in de tunnel weer wordt geopend, of door verkeerslichten voor de tunnelmond te plaatsen. Het doel van tunneldosering is dus om ervoor te zorgen dat de file niet in maar vóór de tunnel komt te staan en dat het verkeer gedoseerd door de tunnel rijdt. Want de gevolgen van een ongeval in een tunnel zijn doorgaans groter dan in open lucht. Dankzij tunneldoseren verminderen we dus de kans op incidenten in een tunnel en verhogen we de veiligheid. Het systeem werkt dynamisch en wordt enkel ingeschakeld bij detectie van file (en/of risico's). De detectie gebeurt door middel van meetlussen in het wegdek.
Tunneldoseren in de Beverentunnel
Enige tunnel in Vlaanderen met dit systeem
De Beverentunnel (R2) is voorlopig de enige tunnel in Vlaanderen waarin tunneldoseren actief is omdat zich daar een specifiek probleem stelt, meer bepaald in de koker richting Nederland. In 2019 voerden we het systeem voor het eerst in. Dat deden we omdat ter hoogte van de tunnel regelmatig ongevallen gebeurden tijdens de piekmomenten, en steeds in de staart van de files. Wanneer net na de tunnel file ontstond, vertraagde bijgevolg ook het verkeer in de tunnel. Aankomend verkeer merkte de file vaak te laat op en dat zorgde voor aanrijdingen.
Opgeschaald niveau sinds totaalrenovatie
De eerste vorm van tunneldoseren was actief tot de eerste fase van de totaalrenovatie in maart 2025 werd afgerond. Tot dan werd bij filevorming voor de tunnel de linkerrijstrook automatisch afgekruist op de dynamische signalisatieborden. Zo reed minder verkeer tegelijk de tunnel in. In de tunnel waren alle rijstroken weer beschikbaar en kon het verkeer vlot rijden.
Zodra de vernieuwing van de koker richting Gent werd afgerond, schakelden we over naar een opgeschaalde versie van tunneldoseren. We plaatsten daarbij verkeerslichten voor de tunnelmonden die de kokers tijdelijk kunnen afsluiten. Bij filevorming bepalen de meetlussen in het wegdek of de verkeerslichten op rood springen. Zodra een opstopping ontstaat, moet het verkeer tijdelijk wachten. Wanneer het verkeer dat in de tunnel zit verder is gereden, kan de volgende golf voertuigen veilig doorrijden. Door de tunnel kortstondig te sluiten, trekken we het verkeer uit elkaar. Zo zetten we in op een nog veiligere, meer vlotte en gecontroleerde doorstroming. Dit nieuwe systeem is in lijn met de Europese richtlijnen voor tunnelveiligheid. In de praktijk wordt het tunneldoseren enkel ingezet richting Nederland. Richting Gent zijn de verkeerslichten voornamelijk voorzien om in geval van calamiteiten de tunnel te kunnen afsluiten.
Verkeerslichten voor een tunnel, betekent dat ook langer aanschuiven?
Nee, de verkeerslichten zorgen niet voor langere files. Het systeem van tunneldosering verschuift de file juist naar buiten de tunnel. In plaats van dat het verkeer in de tunnel vaststaat, komen de wachtrijen op de snelweg voor de tunnel te staan. Zo blijft de doorstroming in de tunnel vlot. We verwachten dus niet dat de reistijden oplopen.
Tunneldoseren met verkeerslichten mag dan wel een primeur zijn in België, in andere Europese landen past men het systeem al langer toe. Een bekend voorbeeld is ongetwijfeld de Zwitserse Gotthardtunnel. Maar ook in Nederland is men al langer vertrouwd met het systeem.