Met het Actieplan Verkeerslichten passen we sinds 2016 over heel Vlaanderen verkeerslichten aan om kruispunten niet enkel veiliger te maken, maar ook onnodig wachten voor rood af te bouwen door meer detectie aan te leggen. We werken telkens volgens de stappen van het Afwegingskader voor conflictvrij regelen in Vlaanderen. Onlangs activeerden we zo de 1000ste aangepakte verkeerslichteninstallatie.

Om toe te lichten hoe we precies te werk gaan, geven we antwoord op tien van de meest gestelde vragen.

1. Hoe bepaalt AWV waar de verkeerslichten aangepast moeten worden? 
   We werken op die kruispunten waarvan we weten dat een aanpassing van de verkeerslichten voor meer verkeersveiligheid zorgt. Maar we passen ook standaard de lichtenregelingen aan volgens het Actieplan wanneer we een kruispunt herinrichten. 
2. Gebeuren alle aanpassingen aan verkeerslichten die we doen in het kader van het Actieplan? 
   Neen. Soms doen we ook kleine verbeteringen aan lichtenregelingen, bijvoorbeeld wanneer we merken dat de groentijden te lang of te kort zijn voor een bepaalde tak, of passen we de lichten aan zodat ze beter afgestemd zijn op het openbaar vervoer. En soms passen we verkeerslichten tijdelijk aan, bijvoorbeeld bij gewijzigde verkeersstromen aan wegenwerken.
3. Klopt het dat de wachttijden soms oplopen na toepassing van het Actieplan?
   Ja, op sommige kruispunten kunnen de wachttijden op bepaalde takken hoger liggen dan voordien, omdat de verschillende modi voldoende tijd moeten krijgen om in aparte fases over te steken of af te slaan. Die hogere wachttijden zijn de ‘prijs’ die we betalen om de verkeersveiligheid op het kruispunt te verbeteren.
4. Hoe worden steden en gemeenten betrokken bij de opmaak van de lichtenregeling?
   Belangrijke aanpassingen aan verkeerslichten worden besproken in een projectstuurgroep (PSG) of in de provinciale commissie verkeersveiligheid (PCV), waar we met lokale overheden de nieuwe lichtenregelingen bespreken. Voorafgaand aan de indienstname van een aangepaste verkeerslichtenregeling brengen we uiteraard ook de stad of de gemeente op de hoogte. 
5. Hoe lang duurt het om een kruispunt aan te passen?
   Een kleine aanpassing aan een lichtenregeling kan snel gaan, maar een kruispunt inrichten volgens het actieplan heeft een lange doorlooptijd omdat we verschillende stappen moeten doorlopen:
   1. Tellingen: zo weten we precies hoeveel en welk type weggebruiker er in elk kwartier van de spitsuren passeert
   2. Analyse verkeer en verkeersveiligheid: aan de hand van een Afwegingskader voor conflictvrij regelen bepalen we welke conflicten we kunnen wegnemen
   3. (Optioneel) Provinciale Commissie Verkeerveiligheid: als er conflicten met actieve weggebruikers voorkomen, wordt de lichtenregeling besproken met partners en lokale besturen om te kijken welke maatregelen we kunnen nemen om de risico’s die gepaard gaan met deze conflicten verder te verminderen
   4. Opmaak nieuwe lichtenregeling: Opstelling van de buiteninstallatie (de palen en de seinen, samen met de lussen) en bepalen van de volgorde, de duur en de fases van de verkeerslichten - en welke detectie daarop kan ingrijpen.
   5. Aanpassing TLC: de zogenaamde ‘traffic light controller’ bepaalt wanneer elk verkeerslicht verandert, afhankelijk van zaken zoals verkeersstroom, tijd van de dag en specifieke verkeersomstandigheden
6. Waarom wordt niet alles volledig conflictvrij? 
   Conflictvrij is het uitgangspunt wanneer een lichtenregeling op onze ontwerptafel komt, maar dat is niet altijd mogelijk. Soms is er geen ruimte om bijvoorbeeld een vrijliggend fietspad aan te leggen, wat fietsers en afslaand verkeer een aparte fase zou kunnen geven. En op sommige punten zou een volledig conflictvrije regeling voor te veel file-opbouw zorgen, wat gevaarlijk kan zijn op de omliggende kruispunten.
7. Hoe zorgen we ervoor dat het nooit voor niks rood is?
   Door extra detectie aan te leggen, zoals lussen in het wegdek of in het fietspad, drukknoppen, thermische camera’s of radars. Zo weet de computer die de lichten aanstuurt beter hoeveel groentijd er nodig is om het verkeer af te wikkelen en kan die beter inspelen op verschillende verkeerssituaties.
8. Hoe bepalen we wie hoe lang wacht voor het rood?
   Algemeen geldt: hoe minder ander verkeer er gedetecteerd wordt, hoe korter je wachttijd. Als er een gat valt in een verkeersstroom krijg je eerder groen. Als ergens geen weggebruikers gedetecteerd worden, kan hun ‘groenfase’ overgeslagen worden, waardoor de weggebruikers die wel aanwezig zijn minder lang wachten. Op een rustig tijdstip zul je dus gemiddeld minder lang moeten wachten dan op een druk tijdstip. We werken ook met maximumwachttijden afhankelijk van de locatie (binnen of buiten de bebouwde kom). In het kerngebied binnen de bebouwde kom wachten voetgangers en fietsers bijvoorbeeld in principe niet langer dan 70 seconden. Belangrijk: de maximale wachttijden zijn ‘worst case’-tijden die enkel gelden voor weggebruikers die aankomen op het moment dat het licht op oranjegeel springt. De gemiddelde maximale wachttijden liggen een stuk lager.
9. Kunnen intelligente lichten een oplossing bieden voor langere wachttijden?
   Intelligente lichten zijn - in tegenstelling tot klassieke verkeerslichten - verbonden met het internet. Ze connecteren met de verkeersapps van weggebruikers en met elkaar. Zo werken ze met meer informatie dan de klassieke lichten en zijn ze in staat om nog beter af te wegen wie wanneer groen moet krijgen.
10. Bij wie kunnen lokale besturen terecht met vragen over verkeerslichten?
    Bij de regiomanagers van AWV. Zij zijn trouwens het eerste aanspreekpunt voor alle vragen over de activiteiten van ons agentschap in een stad of gemeente.