Situering project
De Kleistraat is een lokale ontsluitingsweg richting Kontich en Reet, gelegen te Aartselaar. Dit project behelst het aanleggen in beide richtingen van vrijliggende fietspaden tussen de Solhofdreef en de Reetsesteenweg. Momenteel zijn de fietspaden aanliggend uitgevoerd.
De gemeente Aartselaar neemt dit initiatief in uitvoering van het gemeentelijk beleidsplan.
Aangezien de fietsroute deel uitmaakt van een bovenlokale functionele fietsroute, kan de gemeente daarbij aanspraak maken op subsidiëring door de provincie. Deze werken vereisen geen ingrepen aan de huidige rijbaan, daar de afwateringsgoot zich reeds aan de rand van de rijbaan bevindt. Het huidige voetpad wordt verbreed tot aan de rijbaan.
Op basis van de essentiële karakteristieken van de wegtypes wordt dit project beschouwd als overwegend type III, doch het bevat enkele karakteristieken van type II. De impact van de werken wordt lokaal ingeschat.
Bij de uitvoering zal rekening moeten gehouden worden met volgende specifieke aspecten:
- De Kleistraat is toegangsweg voor hulpdiensten van- en naar het ziekenhuis te Reet;
- Aanleg fietspaden wordt voorafgegaan door werken van nutsleidingen, timing moet afgestemd zijn;
- Afstemming met door AWV geplande werken op Groeninghelei te Kontich, deze zal niet als omleidingsweg gesignaleerd worden, doch zal in de praktijk wel een zwaardere belasting kennen;
- Gemeentelijk sportcentrum en zwembad moeten tijdens de werken minimaal via één toegang de ganse dag volledig bereikbaar zijn;
- Op Oever is een groothandel in bouwmaterialen gevestigd; hierdoor is lokaal het aandeel vrachtverkeer groter. Ter hoogte van de toegang van het bedrijf moet de fundering van fiets- en voetpad hierop voorzien worden om verzakkingen te voorkomen;
- De werken moeten voltooid zijn tegen de Memorial Rik Van Steenbergen, de jaarlijkse wielerklassieker begin september.
Conceptfase
De gemeente Aartselaar stelt een studiebureau aan voor de opmaak van het inrichtingsplan en begeleiding bij de uitvoering. In de conceptfase wordt het project bouwkundig gedefinieerd en begroot. Aangezien Aquafin geen project gepland heeft in deze straat, zal de coördinatie met de nutsmaatschappijen vooral gericht zijn naar de kabelmaatschappijen (elektriciteit en telecom).
Minder-hindertoets
De minder-hindertoets voor deze case is opgenomen achteraan deze bijlage.
Organisatiestructuur
Tijdens de conceptfase zijn volgende partners in een zgn. stuurgroep betrokken:
- gemeente Aartselaar (initiatiefnemer en wegbeheerder)
- Afdeling Wegen en Verkeer Antwerpen
- lokale politie zone HEKLA
- vertegenwoordigers hulpdiensten
- De Lijn
- vertegenwoordigers nutsmaatschappijen (kabelwerken)
- studiebureau
Verkeerstechnische maatregelen
Voor de uitvoering van dit project zijn meerdere basisscenario‘s mogelijk:
- Het volledig afsluiten van de rijbaan in beide richtingen over een afstand van ongeveer 500m en simultaan beide fiets- en voetpaden aanleggen;
- Het werken in langsfases van maximaal 200m. Hierbij wordt eerst één rijrichting aangelegd en aansluitend de andere rijrichting. Op deze manier blijft steeds één rijrichting volledig beschikbaar. Het verkeer in de andere richting wordt omgeleid.
Op basis van de inzichten, verkregen in de minder-hindertoets, wordt beslist om het tweede scenario te weerhouden, mits verfijning. Zo zal beurtelings verkeer ingesteld worden t.h.v. de werfzone met behulp van tijdelijke verkeerslichten. Een vrije doorgang voor fietsers, voetgangers en openbaar vervoer wordt als absolute randvoorwaarde gesteld. Er worden evenmin omleidingen ingesteld; fietsers zullen het vrije fietspad in twee richtingen gebruiken. In een startnota worden de initiële bouwfasering en een referentieontwerp opgenomen en voorgelegd aan de Provinciale Audit Commissie (PAC).
Communicatie
In de conceptfase ligt de nadruk van de communicatie vooral op het ‘waarom’ van het project. De communicatie is gericht naar de doelgroepen maar ook naar de bewoners om draagvlak te verwerven. De overlegmomenten worden georganiseerd door het gemeentebestuur, bijgestaan door het studiebureau voor de technische ondersteuning.
Uitwerkingsfase
Organisatiestructuur
In de uitwerkingsfase wordt de stuurgroep uit de conceptfase aangehouden, maar gelet op de technische aard van deze fase wordt dit team aangevuld met technisch specifiek onderlegde medewerkers van de verschillende partners.
Verkeerstechnische maatregelen
Na conform verklaring van de startnota door de PAC, wordt het project gedetailleerd omschreven in de projectnota. Verder wordt het bouwtechnische ontwerp afgerond en geraamd. Ook de voorziene maatregelen worden gedetailleerd uitgewerkt. De conceptplannen worden vertaald naar een definitief faserings- en inrichtingsplan. Hier worden de minder-hindermaatregelen eveneens in opgenomen:
- specifieke fasering t.h.v. sportcomplex om continue toegankelijkheid te garanderen;
- overgangen van langsfasen niet ter hoogte van toegangen woningen;
- opdeling van langsfasen in deelfasen van elk ca. 200m lengte;
- inname toegestaan van fiets- en voetpad en 2m van de rijbaan;
- inrichten van tijdelijke oversteekplaatsen voor fietsers en voetgangers, voor en na de werfzone;
- verplaatsen van bushaltes naar tijdelijke haltes op max. 200m wandelafstand;
- definiëren van toegankelijkheid voor bewoners: inritten en garages moeten buiten de werkuren toegankelijk zijn voor bewoners;
- bepalen van voorwaarden voor uitvoering van werken aan nutsleidingen, voorafgaand aan de hoofdfasen.
Verder wordt in overleg met AWV een afstemming bereikt met de geplande werken op de Groeninghelei te Kontich, een alternatieve ontsluitingsweg vanuit Aartselaar in de richting van Kontich. Hoewel deze route niet als omleidingsweg zal bewegwijzerd worden, kan aangenomen worden dat veel weggebruikers uit eigen beweging deze route zullen volgen.
Bepalend aspect in de timing van het project is de jaarlijkse Memorial Rik Van Steenbergen, waarvan het parcours enkele malen via de Kleistraat passeert. Deze wielerrit vindt plaats begin september.
Ook de timing van de voorafgaande werken door de nutsbedrijven wordt door de stuurgroep vastgelegd. Hiervoor doet de gemeente vooraf een oproep aan alle belanghebbende nutsmaatschappijen: de nieuwe verharding mag na aanleg immers gedurende minimum 5 jaar niet meer opgebroken worden.
In het bestek worden verder alle hinderbeperkende maatregelen opgenomen, in detail omschreven. Ook boeteclausules bij niet-naleving van deze randvoorwaarden worden opgenomen. Tot slot initieert de initiatiefnemer de aanvraag van alle nodige vergunningen.
Communicatie
Wanneer de timing concreter vorm krijgt, wordt een nieuwe communicatieactie opgestart om belanghebbenden te informeren over hoe en wanneer de fietspaden zullen aangelegd worden. Er wordt inzicht verschaft in de opsplitsing en timing van de verschillende deelfasen. De lokale bewoners zijn de specifieke doelgroep van deze informatiecampagne. Deze campagne wordt voornamelijk via de kanalen van de gemeente gevoerd, aangevuld met een infosessie.
Uitvoeringsfase
Coördinatie uitvoering
Na gunning en aanvangsbevel houdt de stuurgroep toezicht op de uitvoering van het project. In de praktijk zal een afgevaardigde van de initiatiefnemer optreden als werftoezichter. Deze heeft een coördinerende rol en ziet toe op de correcte uitvoering van de besteksbepalingen, zowel bouwkundig als verkeerstechnisch. Daarbij wordt nagegaan of:
- alle Minder Hinder maatregelen correct worden uitgevoerd op het terrein;
- de bouwkundige voorschriften van het bestek worden nageleefd;
- de bereikbaarheid van de bewoners en van het sportcentrum niet in het gedrang komt;
- de verplichte verkeerssignalisatie correct en voldoende werd aangebracht en ook in stand gehouden wordt;
- de verkeersafwikkeling verloopt zoals voorzien;
- de vooraf bepaalde uitvoeringstermijnen gehandhaafd worden.
Indien aan één of meerdere voorwaarden niet voldaan wordt, is een bijsturing van de maatregelen noodzakelijk.
Communicatie
Enkele weken voor aanvang van de werken start een gerichte communicatieactie naar de wijde omgeving via de gebruikelijke kanalen van de gemeente. De doelgroepen zijn hierbij o.a. scholen en bedrijven in de omgeving en de weggebruikers zelf. Op dit moment worden ook aankondigingborden geplaatst die de bouwwerken vooraf duidelijk aankondigen.
Evaluatiefase
Na afloop van de werken wordt de efficiëntie van de aanpak en de maatregelen nagegaan, waarbij elke actor binnen zijn vakgebied een eindevaluatie maakt. Verder wordt nagegaan welke aspecten onderschat dan wel overschat werden.
Feedback van de betrokken bewoners en attractiepolen is ook nuttig om de aanpak van toekomstige projecten te optimaliseren.
Het is tot slot van belang dat de resultaten van deze analyse ook gedeeld wordt binnen het projectteam en naar medewerkers om de opgedane kennis niet verloren te laten gaan.
Conclusie en aanbevelingen
In dit project werd vanaf de conceptfase een gerichte minder-hinderaanpak gehanteerd. In een stuurgroep werden de betrokken projectpartners verenigd, waardoor aan de zijde van de opdrachtgever een eensgezinde visie bestond.
Uit de minder-hindertoets kwamen de mogelijke knelpunten naar voor, waarna de fasering overeenkomstig werd bijgestuurd. De in detail uitgewerkte maatregelen werden in het bestek opgenomen waarbij verantwoordelijkheden en randvoorwaarden duidelijk afgebakend werden. Door een goede inschatting vooraf, bleken grote maatregelen en omleidingen overbodig en kon de hinder lokaal verwerkt worden. De coördinatie met initiatiefnemers van mogelijk interfererende werken werd op tijd gevoerd, alsook de afspraken met de nutsmaatschappijen.
Uit dit project blijkt dat een relatief eenvoudige en beperkte minder-hinderaanpak ook effectief kan zijn. Het is enkel belangrijk dat alle stappen doorlopen worden.