Bij archeologisch onderzoek rondom de Provinciebaan (N46) in Velzeke zijn uitzonderlijke Romeinse vondsten gedaan. Opgravingen in het kader van de wegenwerken hebben meer dan 700 archeologische sporen blootgelegd, waaronder enkele kuilen met offers voor rituele of religieuze praktijken, een Romeinse weg en een schat aan voorwerpen. Deze vondsten bieden een unieke inkijk in het leven van bijna 2000 jaar geleden en bevestigen het belang van Velzeke als een strategisch en religieus centrum in de Romeinse tijd.

Unieke kans voor archeologisch onderzoek

Velzeke was in de eerste eeuwen na Christus een bloeiend knooppunt langs een belangrijke handelsroute tussen Keulen en Boulogne. De nederzetting, een zogenaamde vicus, groeide rond een Romeins legerkamp en trok handelaars en ambachtslieden aan. “Intussen verdween een groot deel van de vicus onder de moderne bebouwing. Grote opgravingen in de nederzetting dateren al van zo'n 20 jaar geleden. De aanleg van een nieuw bufferbekken tussen de Kerklandstraat en Provinciebaan bood daarom een uitzonderlijke kans om een tot nog toe onbekend deel van deze nederzetting te onderzoeken.” aldus Arne Verbrugge, de archeologe die de opgravingen in opdracht van het Agentschap Wegen en Verkeer leidde. Het archeologisch team ontdekte meer dan 700 archeologische sporen binnen een terrein van 1000 m², wat uitzonderlijk veel is.

Romeinse hond als offer

De vondsten bevestigen dat Velzeke een intensief gebruikte plek was, met sporen van ambachtelijke activiteiten, religieuze rituelen en belangrijke infrastructuur. Het onderzoek bracht onder meer een volledige bronzen schaal en 33 intacte drinkbekers aan het licht, vermoedelijk achtergelaten als rituele offergaven. Ook vonden de archeologen een volledig skelet van een hond. Het is in de regio eerder zeldzaam om zo’n goed geconserveerd skelet terug te vinden, en nog specialer dat hij gevonden werd onder de muurfundering van een belangrijk gebouw. Honden speelden wel vaker een rol in religieuze en rituele praktijken en deze vindplaats duidt erop dat het vermoedelijk om een bouwoffer gaat.

Ook bijzondere voorwerpen, zoals een ring met een gemsteen die de god Mercurius afbeeldt en een zilveren munt met een portret van Trajanus, zijn gevonden. Daarnaast kwam ook een grote Romeinse weg aan het licht, met een fundering van rolkeien en dakpannen, wat wijst op een belangrijke weg binnen de nederzetting. Voor het eerst werd ook de zuidelijke grens van de vroege Romeinse vicus nauwkeurig vastgesteld.

“Zelf een verwoed fossielenjager, ben ik uiteraard heel enthousiast over deze bijzondere vondsten. Ze dragen bij aan een beter begrip van de rijke geschiedenis en het verhaal van onze regio. Ik ben dan ook blij dat er bij het aanleggen van de veilige wegen van morgen met veel zorg voor de sporen van weleer wordt gewerkt. Vernieuwing, vooruitgang en zorg voor ons verleden kunnen in Vlaanderen hand in hand gaan.” aldus Minister van Mobiliteit en Openbare Werken Annick De Ridder.

Schepen van mobiliteit en erfgoed Jenne De Potter: "Deze uitzonderlijke vondsten bevestigen nog maar eens de historische waarde van Velzeke als belangrijk Romeins knooppunt. Ze geven ons niet alleen een dieper inzicht in het leven bijna 2000 jaar geleden, maar versterken ook onze identiteit als stad met een rijk erfgoed. We blijven ons inzetten om dit erfgoed te bewaren en toegankelijk te maken voor onze inwoners en bezoekers. Het is fantastisch dat een goede samenwerking tussen stad, AWV, de Provincie en het Archeocentrum niet alleen de mobiliteit in onze stad aanzienlijk verbeteren, maar tegelijk bijdragen aan het onthullen van ons verleden.”

Nieuwe inzichten in de Romeinse nederzetting

De talrijke vondsten bieden cruciale inzichten in de ontwikkeling en structuur van de nederzetting. De vondsten worden verder onderzocht en geanalyseerd en dragen bij aan wetenschappelijk onderzoek over het Romeinse leven in Vlaanderen. Enkele bijzondere objecten, zoals de rituele drinkbekers, krijgen een plaats in een toekomstige tentoonstelling in het Archeocentrum in Velzeke.

Wegenwerken lopen verder

De archeologische opgravingen werden uitgevoerd door Solva Dienst Archeologie en vonden plaats in het kader van de herinrichting van de Provinciebaan (N46), een project van het Agentschap Wegen en Verkeer in samenwerking met Stad Zottegem, Aquafin en Farys. Tegen 2026 komen er in de buurt van de heirbaan van weleer een moderne rijbaan met  overzichtelijke kruispunten, veilige voet- en fietspaden, meer groen, twee bufferbekkens, een nieuw wegdek en een gescheiden rioleringsstelsel. De werken zitten op schema: ter hoogte van de Windmolenstraat en de Opstalstraat wordt deze week al een eerste onderlaag asfalt aangebracht.

Meer info op www.wegenenverkeer.be/zottegem