De ombouw zorgt voor een slimmere en zuinigere manier van verlichten, maar verandert niks aan de lichtvisie, het kader dat bepaalt waar en wanneer de lampen branden. Wél “Enkel waar het kan voor de verkeersveiligheid, doven we onze lichten,” verduidelijkt Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters. “Zo beperken we lichthinder en energieverbruik. Toch heeft ongeveer 65% van onze autosnelwegen permanente of dynamische (tijdelijke) verlichting nodig om de verkeersveiligheid te garanderen. Ook gewestwegen moeten vaak verlicht worden om bijvoorbeeld voetgangers en fietsers voldoende zichtbaar te maken.”

Slimmer verlichten in functie van weer en verkeer

Met de ombouw van gasontladingsladingslampen naar led, bespaart AWV op verbruik en maakt het tegelijk zijn openbare verlichting klaar voor de toekomst. Administrateur-generaal Kathy Vandenmeersschaut ziet de verleddingsoperatie als belangrijk onderdeel van de omslag naar een duurzamere infrastructuur: “Met de ombouw mikken we op een energiebesparing van minstens 35% op ons totale verbruik. Op autosnelwegen is dat goed voor een besparing van ongeveer 4 GWh op jaarbasis, vergelijkbaar met het jaarlijks energieverbruik van 1.150 gezinnen. Op gewestwegen is er na de ombouw een besparing van ongeveer 17,5 GWh op jaarbasis, vergelijkbaar met het jaarlijks energieverbruik van 5.000 gezinnen.” 

Bij de vervanging krijgen alle nieuwe verlichtingstoestellen ook een afstandsbewakings- en sturingsmodule. Bij wegenwerken, incidenten, spitsstroken of slecht weer kan de wegbeheerder de lichten op afstand (de)activeren. Met led is het ook niet langer kiezen tussen ‘aan’ of ‘uit’, maar wordt ook dimmen mogelijk. Zo kan tijdens de minder drukke uren, bijvoorbeeld in het midden van de nacht, de verlichting wat minder hard branden.

Ombouw verloopt sneller dan gepland

Eind 2023 is zo goed als het volledige patrimonium van de circa 18.000 verlichtings- toestellen met natriumlagedruk (NaLP) op de autosnelwegen omgebouwd naar led. We startten ook met de ombouw van de nog circa 22.000 verlichtingstoestellen met natriumhogedruk (NaHP). “Tegen 2027 zijn alle lampen langs de snelwegen led, drie jaar eerder dan bepaald in het Vlaamse regeerakkoord. In totaal gaat het om een investering in autosnelwegen van 32 miljoen euro waarvan een groot stuk gefinancieerd vanuit het RepowerEU-programma van de Europese Unie,” aldus minister Peeters.

Ook de verledding van de 78.000 verlichtingstoestellen op gewestwegen - gestart in 2021 - draait op volle toeren, met 22% van de verlichting omgevormd eind 2023. Zoals het er nu naar uitziet, is eind 2024 de operatie afgerond. In totaal gaat het om een investering in gewestwegen van 84,5 miljoen euro als onderdeel van het relanceplan Vlaamse Veerkracht. 

OVERZICHT PER PROVINCIE (januari 2024)

• Antwerpen: ongeveer 11% omgebouwd op gewestwegen (1900 stuks)
• Limburg: ongeveer 25% omgebouwd op gewestwegen (3300 stuks)
• Oost-Vlaanderen: ongeveer 31% omgebouwd op gewestwegen (5500 stuks)
• Vlaams-Brabant: ongeveer 15% omgebouwd op gewestwegen (1900 stuks)
• West-Vlaanderen: ongeveer 26% omgebouwd op gewestwegen (4500 stuks)

Vier tunnels al in led, zeven meer op de planning

Ook tunnelverlichting wordt omgebouwd naar led; de verlichting in de Bolivartunnel (Antwerpen), Sint-Annatunnel (Antwerpen), Vierarmentunnel (Tervuren/Kraainem) en Kennedytunnel (Antwerpen) werd ondertussen omgebouwd. Enkel al de verledding van de Kennedytunnel zorgt voor een geschatte besparing van 280 MWh per jaar, goed voor het verbruik van 94 gezinnen. 

Bij de totaalrenovatie van de Beverentunnel (Beveren) en Leonardtunnel (Tervuren) krijgen ook deze kunstwerken led. Ook de Craeybeckxtunnel (Antwerpen), Tijsmanstunnel (Antwerpen), Rupeltunnel (Boom), Wevelgemtunnel (Wevelgem) en Zelzatetunnel (Zelzate) staan op de planning. Voor die laatste wordt ook Europees geld vrijgemaakt.